1) Functioneel eten
In dit geval gebruik je eten puur en alleen om je lichaam van zuivere brandstof te voorzien. Je eet op de momenten dat je merkt dat je honger hebt. Met honger bedoel ik in dit geval maaghonger. Dit kan je herkennen aan een leeg en hol gevoel in je maag, waarbij je maag ook een beetje samentrekt.
Wanneer je functioneel eet, dan voed je jezelf voornamelijk met onbewerkte producten. Je weet waar je behoeftes liggen en wanneer je verzadigd bent. Ook eet mindfull: als je eet, dan eet je en dat is het enige wat je doet.
Je eet puur en alleen om jezelf te voeden! Je voedingspatroon is perfect & gezond en je ervaart geen problemen omtrent voeding.
Dit is het ideaalbeeld waar veel mensen naartoe streven, maar dit eetpatroon is niet altijd realistisch. Vandaar dat ik meer fan ben van het 80/20 principe, wat een combinatie is tussen ‘functioneel eten’ en ‘eten uit plezier’. In dat geval streef je naar ongeveer 80% functioneel eten en 20% eten uit plezier.
2) Eten uit plezier
Dit is eten wat niks te maken heeft met honger of verzadiging, maar wat je puur doet om jezelf te vermaken. Denk bijvoorbeeld aan het genieten van een met liefde bereide vers afgebakken taart samen met een vriend(in) of dat ijsje dat je haalt met je zoon/dochter. Je geniet hier met volle teugen van en met je volle aandacht!
Veel mensen vinden dit lastig…
Als je diëten hebt gevolgd, dan is deze vorm van eten vaak een probleem. Je kan er niet écht van genieten, je voelt je schuldig, je bent bang dat je aankomt en je krijgt tijdens het eten al stress. Het genieten wordt dus overschaduwd met stress en zorgen.
Dit is een typisch geval van een dieet-mindset en om dit los te laten, zijn er een aantal stappen die je kan zetten:
- Kies er bewust voor om ergens van te genieten. Wanneer het een bewuste keuze is, dan heeft de dieet-mindset geen recht van spreken.
- Herken de dieet-mindset. Besef dat het maar gedachten zijn, niks meer dan dat. Gedachten waar jij niet naar hoeft te luisteren. Dat ze er zijn is prima. Je hoeft er niet mee in gevecht te gaan, maar je kan er wel voor kiezen om ze geen aandacht te geven.
- Geef geen waarde aan de schuldgevoelens achteraf. Je hebt het al gegeten, dus je kan er toch niks meer aan veranderen. Het enige moment waar je invloed op hebt is nu. Blijf niet hangen in het verleden, maar kom weer terug naar het hier en nu. Ook dit is een keuze.
Het 80/20 principe kan helpen
Om geen schuldgevoelens meer te ervaren zal je moeten leren dat het okee is om soms wat minder nutriëntrijke producten te eten. Hierbij kan het toepassen van het 80/20 principe helpen.
Het 80/20 principe is iets dat je, zeker in het begin, dagelijks wilt toepassen. Het principe houdt in dat je jezelf toestaat om elke dag iets lekkers te eten. Dat lekkers zou kunnen bestaan uit een klein zakje chips, 40 gram chocolade of m&m’s, een paar kaasblokjes of iets anders dat voor jou echt een 10+ waard is.
Door dit dagelijks te doen, zal de spanning rond het eten van deze producten afnemen waardoor je er uiteindelijk écht van kan genieten.
3) Onbewust eten
Wanneer je onbewust eet, dan eet je om uit contact te gaan met jezelf. Je kan hierbij denken aan die zak m&m’s die je leeg eet tijdens het Netflixen of het snacken tijdens het koken. Je merkt pas dat je de zak hebt leeggegeten, als de zak ook écht leeg is en je proeft nauwelijks wat je eet.
Je eet niet omdat je échte maaghonger hebt, maar je eet vanuit gewoonte of vanwege schijnhonger. Schijnhonger is honger dat niet afkomstig is vanuit je maag, maar vanuit je hoofd. Vandaar de term schijnhonger; het is geen échte honger.
Hoe stop je hiermee?
Hierbij is er eigenlijk één simpele oplossing: word je bewust van je gedrag en veroordeel jezelf er niet voor.
Bewustwording vindt vaak achteraf plaats, wanneer het al is gebeurd, maar dat is niet erg. Breng het patroon in kaart zodat je het de volgende keer eerder kan opmerken. Grote kans dat je het de volgende keer opmerkt terwijl je het aan het doen bent en de keer daarop misschien wel al tijdens.
Geef niet op als het een keer niet is gelukt. Het is een leerproces dat met vallen en opstaan werkt.
Ook kan het helpen om met jezelf de afspraak te maken dat je nooit eet terwijl je iets anders aan het doen bent. Eten doe je bewust, zittend aan tafel, met eten dat je op een bord legt. Of je eet niet.
4) Eten als afleiding
In dit geval gebruikt je eten om jezelf af te leiden van bepaalde gevoelens of taken. Je bent iets iets aan het vermijden en wilt dus letterlijk ‘uitchecken’.
Vaak gebeurt dit gedrag onbewust. Je moet een taak doen waar je geen zin in hebt en plots denk je aan die reep chocola die in de buurt ligt. Mag je deze reep van jezelf niet hebben, dan ontstaat er een enorme drang naar eten.
Wanneer je eten gebruikt als afleiding, dan ben je ook niet in contact met honger en verzadiging en eet je dus ook volgens schijnhonger.
Hoe stop je hiermee?
Ook dit begint bij bewustwording. Indien dit gedrag speelt, breng het patroon voor jezelf in kaart en veroordeel jezelf er niet voor. Wijs jezelf liefdevol op het gedrag dat je vertoond en coach jezelf om het patroon de volgende keer te doorbreken.
Daarnaast wil je het ‘niet mogen’ van eten vervangen voor ‘niet willen’. Je mag prima die reep opeten, maar is dat wat je écht wilt als je aan de lange termijn denkt?
Andere tips:
- Accepteer dat niet alles in het leven leuk is. Het hoort nou eenmaal bij het leven! Leer hiermee dealen en ga er niet mee in gevecht.
- Stel de stomme taak niet uit, maar doe hem gelijk. Dan ben je er maar vanaf. Dit is afkomstig uit het boek Eat That Frog van Brian Tracy. Volgens deze auteur kan je beter elke dag beginnen met het eten van een levende kikker (je stomme taak), want dan is de rest van je dag een makkie!
- Zet een muziekje op. Afhankelijk van je taak kan je kiezen voor je favo-muziek of als je je goed moet concentreren, kies dan voor concentratiemuziek. Dit kan je vinden op YouTube (zoals deze) of Spotify.
- Beloon jezelf na het afronden van je taak, nee niet met eten, maar wel met iets anders. Je kan hierbij denken aan het doen van leuke taken of bijvoorbeeld een wandeling. Hiermee stimuleer je jezelf om te denken aan de lange termijn. Kom je belofte wel na, anders trapt je brein er de volgende keer niet meer in.
5) Eten omdat je op de vlucht bent
Hierbij speelt er een gevoel of een gedachte waar je zo snel mogelijk vanaf wilt. Je bent bijvoorbeeld ergens door van slag geraakt, je bent moe en overprikkelt, je voelt je onzeker, hebt moeite om een beslissing te nemen of je bent ergens van geschrokken.
Dit kan ervoor zorgen dat er een hele sterke eetdrang in je opkomt. Deze eetdrang is afkomstig uit het primitieve deel van je brein die op zoek is naar veiligheid. Hierdoor voel je in alles dat je het op een eten wilt zetten. Vaak wil je ook pas stoppen met eten als iets in jou zich compleet heeft uitgeleefd. Oftewel, als je de eetbui hebt gehad. Echt genieten van eten doe je niet.
Hoe stop je hiermee?
Ook hier is bewustwording weer je eerste stap. Onderstaande afbeelding brengt je gedrag helder in kaart.
Zoals je in de afbeelding ziet, zal eten bij donkere gevoelens of gedachten tijdelijk voor een goed gevoel zorgen, maar nooit op de lange termijn.
Je kan dus wel om de gedachten/gevoelens heen blijven draaien, maar de enige manier om te dealen met donkere gevoelens/gedachten is door er dwars doorheen te gaan en het te doorvoelen. In een andere blog zal ik nog wat dieper op dit patroon ingaan.
Manieren om met donkere gevoelens/gedachten te dealen is door het op te schrijven. Het verhaal dat je jezelf in je hoofd verteld is vaak veel groter dan het daadwerkelijk is en door het op papier te zetten, wordt het helder voor jezelf. Vervolgens kan je jezelf vragen stellen over hetgeen wat je hebt opgeschreven.
Het kan natuurlijk ook helpen om het naar iemand uit te spreken, maar kies hierbij wel een persoon uit die jou tot realiteit kan laten komen.
6) Eten om jezelf te belonen
Je hebt iets goeds gedaan, het is weekend, je doet het al zo lang goed… En ga nog meer even door. Je hebt een reden gevonden om jezelf te belonen. En dat doe je met eten!
Wanneer jij volledig achter deze keuze staat, dan is er natuurlijk niks aan de hand want in dat geval eet je uit plezier (zie reden nummer 2). Echter, waarschijnlijk maak je er dan ook geen probleem van en/of heb je er geen last van in de zin van overgewicht.
Indien het wel een probleem voor je is, dan wil je dit patroon doorbreken.
Hoe stop je hiermee?
Is eten wel écht een beloning als je je daarna schuldig voelt? Ik denk het niet… Tenzij je eet om te genieten (zie reden 2).
Maak een lijstje met alternatieven om jezelf te belonen. Er zijn talloze andere manieren! Hierbij kan je denken aan iets materialistisch (bijvoorbeeld iets nieuws voor jezelf kopen), maar je kan ook denken aan iets heel simpels dat je kan gaan doen. Bijvoorbeeld jezelf verwennen met een lekker lang bad, een goed boek, een maskertje, gelakte nagels, een avondje Netflixen, in de zon in de tuin zitten, etc.
Zet het lijstje in je telefoon en zodra je merkt dat je wilt gaan eten om jezelf te belonen, ga je één van de alternatieven doen. Dit is iets dat oefening vraagt en misschien niet in één keer goed gaat, maar hoe meer je hiermee oefent, hoe makkelijker het wordt.
Dit zijn niet alle redenen..
Natuurlijk kunnen er ook nog andere redenen zijn om te eten, maar dit zijn wel een aantal veelvoorkomende. Doe onderzoek naar de redenen waarom jij eet, stel jezelf vragen, toon begrip voor jezelf en breng je patronen in kaart.
Indien je dit lastig vind, dan is een coachingstraject wellicht jouw volgende stap. Vraag daarvoor geheel vrijblijvend een kennismakingsgesprek aan.
